แคชเมียร์ ดินแดนธรรมชาติงามและร่ำรวยศิลปวัฒนธรรม

แคชเมียร์เคยเป็นแว่นแคว้นอิสระ มีมหาราชผู้ปกครองแคว้น เป็นดินแดนกลางหุบเขาหิมาลัย มีภูมิประเทศเป็นเทือกเขา ดินแดนแห่งนี้จึงหลากหลายด้วยลักษณะภูมิประเทศทั้งเทือกเขา พื้นที่ราบ ทะเลสาบ ทุ่งนา ทุ่งหญ้า ดินแดนแคชเมียร์ได้ผ่านเหตุการณ์ความเปลี่ยนแปลงทางด้านการปกครอง และการยึดครองของภายนอกมาหลายครั้งหลายครา ถึงกระนั้นชาวแคชเมียร์ก็ยังเป็นผู้ที่มีความสุภาพ อ่อนน้อม รักสงบ และมีศิลปวัฒนธรรมที่สืบเนื่องและเบ่งบานจะสามารถพบเห็นในชีวิตประจำวัน และงานฝีมือโดยทั่วไป

เทือกเขาหิมาลัยที่ทอดยาวพาดผ่านแคชเมียร์ Photo by Raimond Klavins 

แม้ดินแดนแคเมียร์บางส่วนอยู่ในประเทศปากีสถาน และจีน แต่ส่วนที่อยู่ในการปกครองของอินเดียเป็นอาณาเขตที่กว้างขวางที่สุด และมีประชากรชาวแคชเมียร์เป็นจำนวนมากมากกว่าอีก 2 ประเทศ หากจะคำนึงถึงแคชเมียร์ในอินเดียเป็นตัวตั้ง ก็กล่าวได้ว่าเป็นรัฐที่อยู่ทางตอนเหนือของอินเดีย เป็นดินแดนที่งดงามกลางหุบเขาหิมาลัย ด้วยพื้นที่ราว 222,000 ตารางกิโลเมตร เป็นพื้นที่สำคัญที่มีปราการทางธรรมชาติใหญ่ โดยเป็นจุดประสานกันระหว่างเทือกเขาฮินดูกูชที่พาดจากปากีสถานมายังประเทศอินเดีย และเทือกเขาหิมาลัยที่ทอดตัวยาวจากเมียนมาร์ ผ่านภูฏาน เนปาล อินเดีย จีน และปากีสถาน โดยทั้งสองเทือกเขานี้มีเทือกเขาอีกหนึ่งลูกคั่นกลางนั่นคือเทือกเขาคาราโครัมที่พาดตัวยาวตลอดแดนแคชเมียร์

หมู่บ้านท่ามกลางหุบเขาในแคชเมียร์ Photo by Pritam Laskar 

เทือกเขาคาราโครัมนี้มีความสำคัญอย่างมาก เพราะเป็นเขตติดต่อกันของ 3 ชาติ คือ อินเดีย ปากีสถาน และจีน และยังมีจุดสูงสุดที่สามารถมองเห็นแผ่นดินของทั้ง 3 ประเทศได้คือยอดเขาเคาทู การยึดครองพื้นที่บริเวณแถบนี้ได้จึงเป็นความได้เปรียบทางยุทธศาสตร์การทหารในการป้องกันประเทศ และเป็นแหล่งทรัพยากรที่ล้ำค่าและมีความสำคัญยิ่งต่อชีวิตมนุษย์ อย่างทรัพยากรน้ำ เพราะเทือกเขาโคราโครัมและเทือกเขาหิมาลัย เป็นแหล่งกำเนิดแม่น้ำสายสำคัญของทั้ง 3 ประเทศ และหนี่งในจำนวนนั้น คือ แม่น้ำสินธุ ซึ่งเป็นแม่น้ำสายหลักที่ถือเป็นเส้นเลือดใหญ่ของเศรษฐกิจปากีสถาน โดยแม่น้ำนี้มีต้นกำเนิดในบริเวณดินแดนครอบครองของจีนไหลย้อนเข้าสู่ดินแดนแคชเมียร์ของอินเดีย ก่อนที่จะไหลผ่านประเทศปากีสถานเป็นแนวยาวเพื่อลงสู่ทะเลอาหรับ

แหล่งท่องเที่ยวแคชเมียร์ในอินเดีย

กุลมาร์ค (Gulmarg)

ทุ่งดอกไม้หน้าร้อนใน Gulmarg, Photo by Akshat Vats 

กุลมาร์ค เป็นพื้นที่บนภูเขาหิมะที่ตั้งอยู่ห่างจากเมืองศรีนาการ์ไปประมาณ 58 กิโลเมตร และเป็นที่ตั้งของสกีรีสอร์ทที่ได้รับความนิยมจากนักท่องเที่ยวทั่วโลก บนยอดเขาจะมีหิมะปกคลุมอยู่ตลอดเวลา ในฤดูร้อนจะเต็มไปด้วยทุ่งดอกไม้ จึงได้ชื่อว่า Gulmarg ซึ่งหมายถึงทุ่งดอกไม้นั้นเอง ทั้งมีจุดหมายปลายทางยอดนิยมสำหรับเล่นสกี เมืองนี้ตั้งอยู่ในเทือกเขา Pir Panjal ในเทือกเขาหิมาลัยตะวันตกและอยู่ภายในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า Gulmarg

สกีหิมะที่ Gulmarg, Photo by Christian ter Maat

ในอดีตจักรพรรดิโมกุล Jahangir ได้รวบรวมดอกไม้ป่าจาก 21 สายพันธุ์ต่าง ๆ ในสวนของเขาที่ Gulmarg นี้  ในศตวรรษที่ 19 เมื่อครั้งที่อังกฤษเข้าปกครองอินเดีย ข้าราชการอังกฤษใช้ Gulmarg เป็นที่หนีฤดูร้อนในที่ราบทางเหนือของอินเดีย ดังนั้นจึงมีกิจกรรมตามมา มีการล่าสัตว์และการเล่นกอล์ฟเป็นงานอดิเรก และสนามกอล์ฟสามแห่งได้ก่อตั้งขึ้นในกุลมาร์ค รวมทั้งสนามกอล์ฟสำหรับผู้หญิงโดยเฉพาะ ปัจจุบันยังคงมีเหลือเพียงแห่งเดียวที่ระดับความสูง 2,650 เมตร (8,690 ฟุต) เป็นสนามกอล์ฟที่สูงที่สุดในโลก ในปี ค.ศ. 1927 อังกฤษได้ก่อตั้งสโมสรสกีขึ้นในเมือง Gulmarg และมีการจัดงานสกีประจำปีขึ้นสองครั้งในช่วงคริสต์มาสและอีสเตอร์

หลังจากอินเดียเป็นอิสระจากอังกฤษ (15 สิงหาคม 1947) ดินแดนของแคชเมียร์ส่วนใหญ่ตกอยู่ในการปกครองของอินเดีย รวมทั้ง Gulmarg ด้วยในปี 1948 กองทัพอินเดียได้ก่อตั้งโรงเรียนสอนสกีขึ้น ซึ่งต่อมาได้เป็นการสอนระดับสูงสำหรับความเชี่ยวชาญการสู้รบฤดูหนาวในพื้นที่หิมะปกคลุมของกองทัพ

เทือกเขาหิมาลัย Photo by Balaji Kannan

ในปี 1968 สถาบันสกีและการปีนเขาได้ก่อตั้งขึ้นใน Gulmarg เพื่อฝึกอบรมผู้สอนสกี นักลงทุนชาวอินเดียได้วางแผนลงทุน 420,000 เหรียญสหรัฐ เพื่อเปลี่ยน Gulmarg ให้กลายเป็นจุดหมายปลายทางการเล่นสกีระดับโลก และ Gulmarg ได้กลายเป็นศูนย์กลางสำหรับนักเล่นสกีจากประเทศในเอเชีย  ในช่วงกลางทศวรรษ 1980 สกีเฮลิได้รับการแนะนำใน Gulmarg โดยความร่วมมือกับนักเล่นสกีชาวสวิส Sylvain Saudan จาก Himalaya Heli-Ski Club ของฝรั่งเศส

สำหรับนักท่องเที่ยวทั่วไปนั้นสามารถเดินทางไปชมวิวทิวทัศน์ และขึ้นกระเช้ากอนโดลาไปยังลานสกีและจุดชมวิวแบบพาโนรามาบนยอดเขา ได้ทั้งฤดูหนาวและฤดูร้อน ซึ่งจะได้ดื่มด่ำความงดงามของธรรมชาติในมุมที่ต่างออกไป เพราะลานสกีกลุมาร์คก็จะเปลี่ยนเป็นทุ่งหญ้าที่เต็มไปด้วยดอกไม้ และป่าสนสีเขียว

สวนโมกุล (Mughal Gardens)

Chashma Shahi Garden, Photo by expedia.co.th

กล่าวกันว่าถ้ามาเที่ยวแคชเมียร์ ในช่วงฤดูใบไม้ผลิ แต่ไม่ได้ไปเยี่ยมชมดอกไม้สวยๆ ที่ สวนโมกุล ก็เหมือนมาไม่ถึง นั่นก็เพราะที่นี่คือ “สวนสวรรค์แห่งดอกไม้” ที่จะสวยงามสุดๆ เมื่อย่างเข้าเดือนเมษายน ผสมผสานกับความสวยงามของน้ำพุ สระน้ำ ลำธาร ที่รายล้อมอยู่ทั่วสวน รวมถึงจะได้เพลิดเพลินกับอาคารสถาปัตยกรรมแบบโมกุล

ในคริสต์ศตวรรษที่ 14 มีการก่อตั้งรัฐสุลต่านชาห์มีรีในภูมิภาค สมาชิกชั้นนำบางคนของราชวงศ์ใหม่เป็นผู้อพยพจากเปอร์เซียหรือพื้นที่ที่มีอิทธิพลต่อเปอร์เซีย ดังนั้นควบคู่ไปกับภาษา การแต่งกาย ขนบธรรมเนียม ศิลปะและงานฝีมือหลายประเภทที่เชื่อมโยงกับเปอร์เซียก็เจริญรุ่งเรืองในภูมิภาคนี้เช่นกัน หนึ่งในนั้นคือศิลปะการทำสวน สวนมีรูปแบบคล้าย ๆ กันของสวนเปอร์เซียพาราไดซ์

Shalimar Bagh, Photo by expedia.co.th

การออกแบบให้มีเฉลียงทางเดินรอบ ๆ ลำน้ำกลาง เรียงรายไปด้วยน้ำพุ ปลูกด้วยดอกไม้และต้นไม้นานาพันธุ์ที่เติบโตอย่างอุดมสมบูรณ์ภายในหุบเขา  จักรพรรดิอัคบาร์เสด็จเยือนแคชเมียร์ 3 ครั้งติดต่อกัน และความรักของพระองค์ที่มีต่อสถานที่แห่งนี้ก็เพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ และต่อจากนี้ไปแคชเมียร์ก็กลายเป็นที่พักตากอากาศฤดูร้อนของจักรพรรดิองค์ต่อ ๆ มา ได้แก่ อัคบาร์ จาหังกีร์ ชาห์จาฮัน และออเร็งเซบ สำหรับจักรพรรดิ์จาหังกีร์  แคชเมียร์ดูเหมือนสวรรค์ เป็นเวลาเกือบครึ่งศตวรรษที่จักรพรรดิผู้ยิ่งใหญ่ทั้งสี่นี้เดินทางมาจากกรุงเดลีและอัคราอันไกลโพ้น สู่ฤดูร้อนที่เย็นสบายในหุบเขาแคชเมียร์ เข้ามาพร้อมกับดอกไลแลคและดอกไอริสป่าในฤดูใบไม้ผลิ และเดินทางกลับไปยังที่ราบของอินเดียเมื่อดอกหญ้าฝรั่นเบ่งบานในฤดูใบไม้ร่วง มรดกนิรันดร์ที่พวกเขาทิ้งไว้เบื้องหลัง รวมถึงสวน ศิลปะ และงานฝีมือ

สวนโมกุล Photo by expedia.co.th

สวนโมกุลในแคชเมียร์มีหลายแห่ง ที่นิยมไปชมกัน ได้แก่ ชาลิมาร์ บัก, จัสมาร์ชาฮี และ Nishat

พาฮาลแกม (Pahalgam)

หุบเขาพาฮาลแกม Photo by Harsh Chauhan 

หุบเขาที่เป็นโลเคชั่นยอดฮิตของภาพยนตร์หลายเรื่อง เดิมเป็นหมู่บ้านของคนเลี้ยงแกะ โดยตั้งอยู่กลางหุบเขาที่สลับซับซ้อน รายล้อมไปด้วยธรรมชาติสวยงาม อย่างลำธาร ป่าสน ทุ่งหญ้ากว้าง และมีฉากหลังเป็นยอดเขาที่ปกคลุมด้วยหิมะสีขาวสวยงามราวกับภาพวาด นอกจากเพลิดเพลินกับทิวทัศน์แล้วยังได้สูดกลิ่นธรรมชาติอย่างเต็มปอด

วิลล่าในหุบเขาพาฮาลแกม Photo by Amit Jain

เป็นสถานที่ท่องเที่ยวยอดนิยมและสถานีเขา ทุ่งหญ้าสีเขียวชอุ่มและน้ำทะเลใสสะอาดดึงดูดนักท่องเที่ยวหลายพันคนจากทั่วทุกมุมโลกในแต่ละปี อยู่บนระดับความสูง 7,200 ฟุต (2,200 ม.) จากน้ำทะเล

โซนามาร์ค (Sonamarg)

โซนามาร์ค Photo by Shankar Ganesh

โซนามาร์ค เป็นหุบเขาที่อยู่ในอ้อมกอดของหิมาลัย ตั้งอยู่บนเส้นทางระหว่างศรีนาคากับเลห์ มีฉายาว่า ดินแดนทุ่งหญ้าแห่งทองคำ เพราะงดงามด้วยวิวทิวทัศน์สุดอลังการของทุ่งหญ้ากว้าง ที่มีวิวเทือกเขาหิมาลัยเป็นฉากหลัง ไม่ว่าจะมองจากมุมไหนเราก็จะเห็นภูเขาลูกใหญ่ปกคลุมด้วยหิมะสีขาวตลอดปี และมีธารน้ำแข็งปกคลุมอยู่ตามไหล่เขา ให้เราได้ชื่นชมความสวยงามได้ในทุกๆ ฤดู

ทะเลสาบดาล (Dal Lake)

ทะเลสาบดาล ในเมืองศรีนาการ์, Photo by Divya Agrawal

ทะเลสาบดาล เป็นทะเลสาบที่ใหญ่ที่สุดในแคชเมียร์ บริเวณรอบๆ ทะเลสาบเป็นที่อยู่อาศัยของชาวบ้านในละแวก ตอนเช้ามืดของทุกวันบริเวณชุมชนทะเลสาบดาลจะกลายเป็นตลาดน้ำย่อมๆ ที่ชาวบ้านจะเอาผัก ผลไม้ ดอกไม้ ที่ปลูกไว้มาพายเรือขาย ซึ่งที่นี่ก็สามารถเที่ยวได้ตลอดปี โดยเฉพาะในฤดูร้อนจะเป็นช่วงเวลาที่ดีที่สุดสำหรับการล่องเรือชิคารา ชมวิวทิวทัศน์ของทะเลสาบ ท่ามกลางบรรยากาศโรแมนติกที่บอกเลยว่าไม่ควรพลาด

งานฝีมือของแคชเมียร์ Photo by CIPAM_India
พรม และงานเขียนลวดลาย Photo by tourmyindia.com