ดอกกระเจียวในประเทศไทยมีทั้งหมดประมาณ 30 ชนิด อยู่ในวงศ์ ZINGIBERACEAE ซึ่งมีความต่างกัน เรียกตามภาษาชาวบ้าน คือชนิดที่กินได้ และกินไม่ได้ มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Curcuma aeruqinosa Roxb. ชนิดกินไม่ได้มีก้านดอกแข็งและเล็กจัดอยู่ในสกุล paracurcuma ส่วนกระเจียวที่มีก้านอวบน้ำ กินได้ จัดอยู่ในสกุล eucurcuma
ได้มีการตั้งชื่อเรียกใหม่กับต้นกระเจียวในสกุล paracurcuma ว่า ปทุมมา โดยมีความเป็นมาดังนี้ พระยาวินิจวนันดร นักธรรมชาติวิทยาที่มีชื่อเสียงของไทย ได้พบความงามของดอกไม้พื้นเมืองในสกุลขมิ้นจากภาคตะวันออกเฉียงเหนือของไทย ซึ่งชาวบ้านเรียกว่า “กระเจียวบัว” จึงได้นำดอกไม้พื้นเมืองนี้ถวายแด่ พระวินัยโกศล แห่งวัดเจดีย์หลวง จังหวัดเชียงใหม่ ต่อมาได้เปลี่ยนชื่อเป็น “ปทุมมาท่าน้อง” และ “บัวสวรรค์” และเป็นชื่อ “ปทุมมา” ในปัจจุบัน
อุทยานแห่งชาติป่าหินงาม ตำบลบ้านไร่ อำเภอเทพสถิต จังหวัดชัยภูมิ เป็นทุ่งดอกกระเจียวแห่งแรกที่มีชื่อเสียงในความงดงาม ทั้งยังเป็นแหล่งท่องเที่ยวยอดนิยม ด้วยเป็นพืชล้มลุกมีต้นหรือเหง้ามีลักษณะค่อนข้างกลมฝั่งอยู่ในดิน ในหน้าแล้ง ใบ ดอก ที่เหนือพื้นดินจะเหี่ยวเฉาหายไป จนเมื่อฝนแรกในหน้าฝนได้กลับมา จึงได้แตกดอกใบอีกครั้งหนึ่ง กระเจียวในป่าหินงามส่วนใหญ่ออกดอกสีชมพูสดใส หนาแน่นอยู่ในบริเวณทุ่งกว้าง
ดอกกระเจียว ออกเป็นช่อ แทงออกบริเวณใจกลางของลำต้น มีก้านดอกมักเป็นสีขาวหรือสีแดงม่วง ส่วนตัวดอกที่มองเห็นจะเป็นใบประดับ ตัวดอกประกอบด้วยใบประดับจำนวนมาก เรียงซ้อนกันขึ้นสูงเป็นรูปทรงกระบอก ยาวประมาณ 10-18 ซม. ภายในใบประดับจะเป็นดอกจริงที่มีรูปร่างคล้ายดอกกล้วยไม้ มีลักษณะเป็นหลอด มีกลีบดอกเป็นสีม่วง ดอกออกเพียงปีละครั้ง ในช่วงเดือนมิถุนายน-สิงหาคม ของทุกปี ดอกกระเจียวที่เรียกว่าปทุมมานั้นจะพบมากบนอุทยานแห่งชาติป่าหินงาม และอุทยานแห่งชาติไทรทอง ในจังหวัดชัยภูมิ
อุทยานแห่งชาติป่าหินงาม มีเนื้อที่ประมาณ 62,437.50 ไร่ หรือ 99.9 ตารางกิโลเมตร ตั้งอยู่อยู่ในท้องที่อำเภอเทพสถิต และอำเภอซับใหญ่ จังหวัดชัยภูมิ มีสภาพป่าสมบูรณ์ เป็นแหล่งต้นน้ำลำธารของลุ่มน้ำชีและแม่น้ำป่าสักมีจุดเด่นทางธรรมชาติที่สวยงามหลายแห่งโดยเฉพาะทุ่งดอกกระเจียว
เดิมบริเวณลานหินงามเป็นที่รู้จักเฉพาะราษฎรในท้องถิ่น ต่อมาเมื่อ พ.ศ. 2528 นายอำเภอเทพสถิต และป่าไม้อำเภอเทพสถิต ได้ออกตรวจพื้นที่และพบกับลานหินธรรมชาติที่มีรูปร่างสวยงามมีคุณค่าควรอนุรักษ์ไว้เป็นสถานที่ท่องเที่ยวและพักผ่อนของบุคคลทั่วไป จึงเสนอเรื่องไปยังกรมป่าไม้ผ่านทางจังหวัดชัยภูมิ ในชั้นต้นกรมป่าไม้ได้ประกาศเป็นวนอุทยานป่าหินงาม เมื่อเดือนตุลาคม 2529 ครอบคลุมพื้นที่ประมาณ 10 ตารางกิโลเมตร หรือ 6,250 ไร่
ต่อมาเมื่อ พ.ศ. 2536 กรมป่าไม้ได้ทำการสำรวจพื้นที่ใกล้เคียงอย่างละเอียด และพบว่ายังมีพื้นที่ป่าไม้อุดมสมบูรณ์ เมื่อรวบรวมพื้นที่แล้วประมาณ 112 ตารางกิโลเมตร หรือ 70,000 ไร่ อีกทั้งพื้นที่มีความโดดเด่นทางธรณีวิทยา มีลานหินที่มีรูปลักษณ์สวยงามแปลกตา มีดอกกระเจียวซึ่งพันธุ์ไม้ล้มลุกประจำถิ่น ที่มีดอกสีชมพูอมม่วงชูดอกสะพรั่งในช่วงต้นฤดูฝน มีน้ำตกที่สวยงาม จึงได้มีการจัดตั้งเป็นอุทยานแห่งชาติ และได้มีพระราชกฤษฎีกากำหนดพื้นที่ดินเพิ่มเติมเมื่อเดือนมิถุนายน พ.ศ. 2550
ส่วนอุทยานแห่งชาติไทรทอง อยู่ในท้องที่อำเภอหนองบัวระเหว อำเภอเทพสถิต อำเภอภักดีชุมพล และอำเภอหนองบัวแดง จังหวัดชัยภูมิ มีเนื้อที่ประมาณ 199,375 ไร่ หรือ 319 ตารางกิโลเมตร มีอาณาเขตติดต่อกับอุทยานแห่งชาติป่าหินงามและอุทยานแห่งชาติภูแลนคา เป็นผืนป่าบนเทือกเขาพังเหย นอกจากผืนป่าจะเขียวชอุ่มชุ่มชื้นแล้ว ในต้นฤดูฝนยังงดงามด้วยดอกกระเจียวที่ผลิบานอยู่เต็มท้องทุ่ง ทั้งยังมีน้ำตกไทรทองที่สวยงาม และมีหน้าผาให้ท้าพิสูจน์ของความหวาดเสียวอีกด้วย บริเวณที่ดินป่าเทือกเขาพังเหย และป่านายางกลัก จังหวัดชัยภูมิ ประกอบไปด้วยทรัพยากรธรรมชาติที่สำคัญและมีค่า ทั้งพันธุ์ไม้ สัตว์ป่านานาชนิด ตลอดจนทิวทัศน์ ป่าและภูเขาที่สวยงามยิ่ง จึงได้กำหนดให้เป็นอุทยานแห่งชาติในปี 2535 ตามพระราชบัญญัติอุทยานแห่งชาติ พ.ศ. 2504
การเดินทางไปยังอุทยานแห่งชาติป่าหินงาม จากทางหลวงหมายเลข 1 ผ่านจังหวัดสระบุรี เลี้ยวขวาที่สามแยกพุแค ปตามทางหลวงหมายเลข 21 ไปยังบ้านลำนารายณ์ เลี้ยวขวาไปตามทางหลวงหมายเลข 205 เดินทางจากบ้านลำนารายณ์ 48 กิโลเมตร ก่อนถึงที่ทำการอำเภอเทพสถิต 1 กิโลเมตร เลี้ยวซ้ายเข้าไปอำเภอหนองบังระเหว ตามทางหลวงหมายเลข 2354 ระยะทางประมาณ 1 กิโลเมตร ทางเข้าแยกซ้ายมือเข้าบ้านไร่ ไปอีก 14 กิโลเมตร ถึงที่ทำการอุทยานฯ
หากเดินทางจากจังหวัดนครราชสีมา ใช้ทางหลวงหมายเลข 205 ผ่านอำเภอโนนไทย บ้านหนองบัวโลก บ้านคำปิง เลยอำเภอเทพสถิต 1 กิโลเมตร เลี้ยวขวาเข้าตามทางหลวงหมายเลข 2354 ระยะทางประมาณ 1 กิโลเมตร ทางเข้าแยกซ้ายมือเข้าบ้านไร่ ไปอีก 14 กิโลเมตร ถึงที่ทำการอุทยานฯ
เบอร์โทรอุทยานแห่งชาติป่าหินงาม 082 131 3371
การเดินทางไปยังอุทยานแห่งชาติไทรทอง ไปตามทางหลวงหมายเลข 21 ผ่านลพบุรี มุ่งหน้าไปทางจังหวัดเพชรบูรณ์ ถึงแยกราหุล เลี้ยวขวาเข้าสู่ทางหลวงหมายเลข 225 อีกประมาณ 65 กิโลเมตร (หลักกิโลเมตรที่ 110-111) จุดชมวิวพังเหยของอุทยานฯ ขับต่อไปอีก 4.5 กิโลเมตร ถึงทางเข้าทุ่งดกกระเจียวไทรทอง (หลักกิโลเมตรที่ 115-116) เลี้ยวซ้ายขับตรงไปราว 7 กิโลเมตร ถึงลานจอดรถอุทยานแห่งชาติไทรทอง
สิ่งอำนวยความสะดวกในอุทยานแห่งชาติไทรทอง
ในบริเวณที่ทำการอุทยานฯ มีร้านอาหาร ร้านค้าสวัสดิการและบ้านพักและสถานที่กางเต้นท์ไว้รับรองนักท่องเที่ยว สามารถจองบ้านพักและลานกางเต้นท์ได้จากเว็บไซต์ของอุทยาน
อุทยานแห่งชาติไทรทอง อ. หนองบัวระเหว จ. ชัยภูมิ 36250 โทรศัพท์ 089 282 3437
อัตราค่าบริการเข้าอุทยานแห่งชาติ
ชาวไทย : ผู้ใหญ่ 40 บาท เด็ก 20 บาท ชาวต่างชาติ : ผู้ใหญ่ 200 บาท เด็ก 100 บาท
ร้านค้าสวัสดิการ
ร้านค้าสวัสดิการ เปิดให้บริการเวลา วันจันทร์ – วันศุกร์ 08.30 น – 16.30 น.
สิ่งอำนวยความสะดวกอุทยานแห่งชาติป่าหินงาม
มีศูนย์บริการนักท่องเที่ยว ร้านค้าสวัสดิการ บ้านพัก ที่กางเต็นท์ ห้องประชุมขนาดเล็ก ลานจอดรถ ห้องน้ำ ห้องสุขา
อัตราค่าบริการเข้าอุทยานแห่งชาติ
ชาวไทย : ผู้ใหญ่ 40 บาท เด็ก 20 บาท ชาวต่างชาติ : ผู้ใหญ่ 200 บาท เด็ก 100 บาท
ดูรายละเอียดเพิ่มเติมที่ https://www.facebook.com/PaHinNgamnationnalpark/